Воведувањето на повисоки царини од страна на САД кон остатокот од светот, вклучително и за Македонија, не е големо изненадување, бидејќи тоа беше најавено уште во предизборната кампања на актуелниот претседател Доналд Трамп, изјави во емисијата „Вин Вин“ Виктор Мизо –  потпретседател на Стопанска комора на Македонија, претседател на Советот на странски инвеститори и прв човек на Костал Македонија. Она што според него повеќе е изненадување, е начинот на кој сето ова беше објаснето.

Размислувањето на американската администрација и посебно на Трамп и луѓето околу него е што сака да се постигне како главна цел со ова. Прва работа, тој вели (Трамп), САД имаат голем трговски дефицит. Тие имаат годишен извоз од 2 трилиони долари, а увоз од 3,3 трилиони долари, што значи дека САД имаа дефицит од 1,3 трилиони долари. Од друга страна, тој истакнува дека со воспоставување на по фер односи, има различни коментари, не само за ставките кои беа соопштени на 2 април, нема балансираност и заради тоа се воспоставуваат царини кои ќе креираат приходи од страна на тамошното Министерство за финансии. Тој вели дека покрај внатрешно оданочување, сега ќе има и оданочување кон надвор, но според мене нема никаков начин да се компензира оданочувањето внатре во Америка, без разлика дали е корпоративно или персонално оданочување, да се компензира сето тоа оданочување за да нема никакви даноци врз основа на царинењето, едноставно бројките се неможни тоа да се балансира, посочува Мизо.

Следна работа, додаде Мизо, е дали со ова ќе се воспостави можност или потреба за реинвестирање во Америка за компаниите да донесат производствени погони во САД за потоа да немаат царини и да ги пласираат своите производи на американските граѓани.

Но, морам да кажам дека и за времето на Бајден се даваа многу големи субвенции, без разлика дали тоа беа производители на чипови, на батерии, енергетски компании кои добиваа огромни субвенции, мислам дека вкупната вредност беше над 215 милијарди долари за да дојдат во Америка. И, последно, е потенцијално репреговарање на сите трговски односи кои ги има Америка со остатокот на светот и што после точно ќе се случи за да се направи некаков баланс. Според мене оваа фиксна царинска стапка од 10% можеби ќе остане релативно долг период, не сакам да речам засекогаш. Трамп според американскиот Устав има уште 3 години и 9 месеци до крајот на мандатот до јануари 2029 година. Од друга страна важно е што ќе се случи ако се репреговараат договорите помеѓу Америка и остатокот на светот и дали на тој начин потоа секоја држава ќе може врз основа на своите потреби да најде некој баланс за да се креира некаков еквилибриум и мислам дека ова нема да трае две три недели, туку ќе трае подолго, рече Мизо.

Што се однесува до автомобилската индустрија, Мизо смета дека светските односи нема да бидат само чиста трговска математика.

САД воведоа царини на автомобилите од Јапонија од 24%, а кон Ј. Кореа од 25%. Тојота е најпродавано возило во Америка, но 40% од возилата се увезуваат од Канада или од Јапонија. Е сега како тие ќе се постават? Дали ќе креираат некакви контра бариери, што  некој би рекол логично е. Но, сега што се случува во тој дел на далечна Азија. Тука ги имате во нивниот комшилук Пјонгјанг и Пекинг. Америка може да се постави од една страна, добро но сега сите оние сигурносни гаранции кои ние ви ги даваме? Значи сега сето ова нема да биде само чиста трговска матаматика или економска логика, туку ќе има и сигурносен аспект и мислам дека секоја земја многу добро ќе ги преиспита начините како ќе преговара и можеби ќе биде внимателна како и колку брзо ќе реагира и ќе се користат друг тип на канали за да се најде најсоодветниот принцип, истакна Мизо.

Мизо посочува дека европската автомобилска индустрија, ќе биде најмногу на удар од новите царини во САД, посебно германската која сочинува најголем дел од вкупниот извоз на автомобили од Европа во САД кој изнесува 38 милијарди евра, од кои 28 милијарди отпаѓаат на извозот на Германија.

Според анализите на Германската автомобилска асоцијација, од 28 милијарди евра кои Германија ги извезува, потенцијалната штета до крајот на годината ќе биде 11 милијарди евра за Германија, а Европа може да изгуби 30 000 работни места од автомобилската индустрија оваа година поради царините на Трамп. Што значи тоа за нас како Костал и за другите компании кои работат тука. Ако нашите клиенти во Европа се премиум производители на возила кадешто тој специфичен модел се продава во САД, секое возило увезено од Европа ќе претрпи зголемување на цената од 4 до 16 000 долари. Фолксваген ги стопира сите пратки за САД од Мексико и Европа и до 15 април ќе разгледуваат што ќе прават, а до крајот на месецот ќе утврдат ценовна стратегија. Зависно од моделот за кој ние работиме во Европа, компаниите кај нас можат да бидат афектирани во однос на работните места, предупреди Мизо.

Тој укажа дека новонастанатата ситуација може да креира намален број на нарачки од клиентите кон компаниите во Македонија, што значи намален обем на работа и намален извоз што, пак, може да влијае директно кон бројот на работни места.

Г.М.