Потребни се промени во поглед на дигитализацијата на услугите на јавните претпријатија во Охрид, односно можности граѓаните да поднесуваат електронски приговори или барања за одредена услуга. Потребно е да се подигне нивото на комуникација со граѓаните, да бидат поажурни кога граѓаните ќе се пожалат за некој проблем, односно навремено решавање на проблемите.

Според инволвираните во проблематиката некои од начините за решавање на овие проблеми е развивање на поедноставни начини на поднесување приговори дали преку мобилни апликации или Општината да размисли за една интергрална мобилна апликација. Заклучоците беа изнесени по спроведените истражувања во рамки на проектот „Заедно со потрошувачите во дигитализација и модернизација на јавните комунални услуги во Општина Охрид“ кој го спроведува Организацијата на потрошувачите на Македонија (ОПМ) врз основа на договор со Институтот за европски политики (ЕПИ).

Во рамки на истиот беше спроведена и анкета во која беа опфатени 200 испитаници на граѓани кои живеат во Охрид и кои дигиталните услуги на јавните претпријатија ги оценија со тројка. Имено има задоволство во одредени сегменти, меѓутоа има и многу работи за кои сметаат граѓаните дека има простор и можност да се подобрат.

Татјана Тасевска од ОПМ вели потребно е да се направат чекори за дигитализација на јавните комунални услуги, да се олесни пристапот на граѓаните на Охрид до јавните комунални услуги.

До овој моментот во делот на дигитализацијата има некои можности да платите сметка, да критикувате и пофалите, но нема можност дирекно на веб страната или некоја мобилна апликација секој граѓанин на Охрид кога има проблем да поднесе потрошувачки приговор електронски, а не да оди во самото јавно претпријатие и за истото да добие електоронски по пат на меил одговор или да се преземат конкретни чекори. Истото тоа се однесува и на поднесувањето на барања кога ви треба некој услуга да може тие барања електорнски да се поднесуваат и да може Општината врз основа на барањата да издава одредени документи, или некоја услуги. Целта е да не се оди до јавните претпријатија, да се штеди време и да може со дигитализацијата електронски сите можности во овој сегмент да бидат опфатени, посочува Тасевска.

Вангел Спироски од Советот на потрошувачи во Охрид информира дека минатата година имале околку 112 обраќања од граѓаните на Охрид до нивната канцеларија за поплаќи.

Десет проценти од нив беа во однос на јавните претпријатија, како проблеми со смет, водоснабдување, потоа телекомуникациски услуги, кабелски оператори и сл. Генерално немаме оценка за услугите кои ги добиваат од Општина Охрид, бидејќи немаме направено таква анкета. Овој денешен форум е со цел да ја подобриме комуникацијата меѓу граѓаните како потрошувачи и јавните претпријатија, односно да се направат подостапни ако сакате да поднесете некоја поплака во однос на услугите на јавните претпријатија.

Во секој случај, вели Спироски, треба да се подобрат услугите што ги даваат јавните претпријатија, посочувајќи дека поплаќи има, треба да се подигне нивото на комуникација со граѓаните, да бидат поажурни кога граѓаните ќе се пожалат за некој проблем, значи понавремено решавање на проблемите.

Затоа има и измена во Законот за заштита на потрошувачи дека кога некој потрошувач ќе поднесе приговор во рок од 15 дена мора да добие одговор и мора да се води статистика по однос на овие приговори од страна на јавните претпријатија. Сите приговори што се упатени до нас се позитивно решени во корист на потрошувачите. Како Совет на потрошувачи имаме соработка со ЈП-ја и ефикасно се решаваат, потенцира Спироски.

Проф. Д-р Ристо Речковски, надворешен соработник на ОПМ посочува дека постои законска обврска јавните претпријатија во Охрид и на ниво на држава да даваат можности потрошувачите да поднесуваат соодветни приговори и во најскоро време да им бидат разрешени.

Истражувањето покажа дека треба што повеќе да се насочиме кон тоа да се дигитализираат нивните платформи, полесен начин на доставување приговори, побрз одговор, малку и културата на живеење и од страна на потрошувачите и претпријатијата да се промени се со цел да се задоволат основните потреби на граѓаните и да се разрешат на најдобар можен начин. Во однос на дигиталните алатки кои ги користат нашите претпријатија постојат и нивни веб страни, канали на комуникација и преку социјалните медиуми и преку класични модели архива, пошта… Но, во денешно време е важно да постојат и соодветни дигитални мобилни апликации преку кои на наједноставен начин потрошувачот ќе може да поднесе приговор и веднаш да му биде одговорено. Законскиот рок е 15 дена, но секој би сакал да добие одговор што побрзо и да биде разрешен проблемот.

Тоа што покажаа истражувањата, потенцира, е дека некаде кај половината од самите јавни претпријатија постојат такви можности, но не се доволно софистицитрани.

Сепак треба да се развие според мене и друг тип на поедноставни начини на поднесување приговори, дали преку мобилни апликации или Општината треба да размислува за една интегрална мобилна апликација која ќе важи за сите јавни претпријатија. Битно е да се поедноставни, кориснички подостапни и поинклузивни за сите лица со попречености. Постојат веб страни кои се класични. И едукацијата на граѓаните е многу важна, да знаат дека можат да си ги остварат своите права, додава Речковски.

Инаку, на Форумот кој денес се одржа во Охрид беа презентирани наодите од истражување на задоволството на граѓаните од услугите на јавните комунални претпријатија на општина Охрид, извештајот за спроведените интервјуа со јавните комунални претпријатија и претставници на Општина Охрид и предлог насоките за подобрување на електронската достапност на административните постапки за комуналните услуги во општина Охрид.

Истражувањата се во рамки на проектот кој е дел од грантовата шема за доделување на мали грантови од областа на реформата на јавната администрација во рамките на проектот WeBER 3.0, финансиран од Европската унија и кофинансиран од Австриската Развојна агенција.

Н.С.Ј.

фото. А. Момироска